นวัตกรรม (Innovation) คือความสามารถในการใช้ความรู้ ความคิดสร้างสรรค์ทักษะและประสบการณ์ทางเทคโนโลยีหรือการจัดการ มาพัฒนาและผลิตสินค้าใหม่ หรือกระบวนการผลิตใหม่ หรือบริการใหม่ ซึ่งตอบสนองความต้องการของตลาด ดังนั้นผู้ที่สามารถคิดค้นนวัตกรรมได้สำเร็จก็จะกลายเป็นคนมีชื่อเสียงหรือร่ำรวยขึ้นได้โดยง่าย ประเทศที่มีนักคิดค้นนวัตกรรมจำนวนมากย่อมทำให้มีรายได้เข้าประเทศมากขึ้นด้วย ประเทศต่างๆ จึงพยายามส่งเสริมให้เยาวชนของตนพัฒนาความสามารถด้านนวัตกรรมเพื่อความได้เปรียบในการแข่งขันกับประเทศอื่น เช่นนิตยสาร Stern ในประเทศเยอรมันได้เริ่มโครงการ “Jugend Forscht” ขึ้นในปี ค.ศ.1965 สนับสนุนการแข่งขันงานวิจัยและสิ่งประดิษฐ์ของเยาวชน ในระดับมัธยม ศึกษาตอนปลาย และปริญญาตรี ได้รับความสำเร็จเป็นอย่างดีและถูกยกย่องเป็นงานประจำปีที่มีเกียรติของประเทศ มีทุนการศึกษาเป็นรางวัลสำหรับผู้ชนะการแข่งขัน และบางผลงานได้รับการสนับสนุนในการจดสิทธิบัตร จากแนวความคิดนี้ ในปี พ.ศ.2544 สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ ร่วมกับกรมทรัพย์สินทางปัญญา และ The German Technical Cooperation (GTZ) จัดการประกวดรางวัลนวัตกรรมแห่งประเทศไทย (นวท.) หรือ Thailand Innovation Awards (TIA) ขึ้นเป็นครั้งแรกด้วยจุดประสงค์เพื่อกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ของเยาวชนไทย โดยส่งเสริมให้เยาวชนซึ่งเป็นนักศึกษาระดับปริญญาตรี หรือเทียบเท่าส่งผลงานนวัตกรรมเข้าร่วมการประกวด ต่อมาได้ร่วมกับหลายๆ หน่วยงานจัดการประกวดรางวัลนวัตกรรมประจำปี รวมทั้งส่งเสริมกิจกรรมการเรียนรู้และการดำเนินการเรื่องการจดสิทธิบัตรแนวทางการเขียนแผนธุรกิจเพื่อนำนวัตกรรมนั้นๆ มาใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ ซึ่งจะเป็นผลต่อเนื่อง ถึงการพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ของประเทศให้เจริญรุดหน้าสืบไป